Više od dva veka sačuvanog srpskog novčarstva

Novac je naša istorija, istorijski dokument, svedočanstvo prošlosti, on je delo primenjene umetnosti i onog trenutka kada uđe u fond Narodnog muzeja postaje deo jedne sačuvane srpske srednjovekovne, istorijske baštine, kaže za Srpsku ekonomiju dr Vesna Radić, muzejski savetnik i autor izložbe "Novac i država – sačuvana priča".

U pitanju je privatna kolekcija koju čini 251 primerak srpskog srednjovekovnog novca.

Ta privatna kolekcija je bila ponuđena na otkup Narodnom muzeju u Beogradu. Zahvaljujući razumevanju Ministarstva kulture i informisanja obezbeđena su finansijska sredstva, tako da je sada taj kovani novac postao deo numizmatičkog muzejskog fonda.

To smatramo jednom srećnom okolnošću iz prostog razloga što je ona sada dostupna javnosti i naučnom izučavanju, ali će ostati sačuvana i za buduća pokolenja, kaže sagovornica.

Izložba predstavlja priču o dva ipo veka postojanja srpske države koja je kovala sopstveni novac.

"To je priča o njenim vladarima, njihovoj snazi, o državi koja je napredovala, priča o jednoj zemlji koja je u tom trenutku imala ekonomski prosperitet na nivou mnogih evropskih zemalja toga vremena", ističe dr Radić.

Novac je bio potpuno deo međunarodnih monetarnih tokova. U današnjem smislu, bio je konvertibilan, jer znamo da je oko 1.300 godine srpski dinar imao vrednost za 25 posto manju od venecijanskog dukata, što znači da smo imali jedan egzaktan paritet, kaže ona.

Dr Radić je više od tri decenije u numizmatici i ovu kolekciju smatra krunom svog profesionalnog rada.

Kako je rekla, godinu dana je trebalo da prođe da bi taj biser srpske kulturne baštine postao vlasništvo Narodnog muzeja.

Ona nam otkriva da je osoba od koje su otkupljeni primerci intelektualac, poznavalac filologije, književnosti, istorije i da je čak 50 godina sakupljao svoju kolekciju koja vrvi od retkih komada, a ono što je za numizmatiku možda mnogo važnije ima raritete kao i unikate.

Kolekcija je rađena hronološki – od novca kralja Radoslava koji je kovan oko 1230. godine, preko kovanja srpskih kraljeva i careva Nemanjića, do novca oblasnih gospodara i srpskih despota – Stefana Lazarevića, Đurđa i Lazara Brankovića iz 1458. godine.

Monetarna istorija srpskog srednjeg veka počiva na rudnicima srebra kojih je u Srbiji tada bilo 35. Ekspanzija je dostignuta u prvoj plovini XV veka, u periodu kada Evropa vapi za srebrom, priča sagovornica. Srbija je tada imala tolike količine srebra da ga je izvozila, a pored novca, pravljeno je posuđe i nakit, rekla je dr Vesna Radić.

"Novac i država – sačuvana priča" traje do 22. marta.