Izložba Freske Bogorodice Ljeviške i tkanine inspirisane srpskim srednjevekovnim ornamentima na Golubačkoj tvrđavi

U Palati Tvrđave Golubac otvara se 07. jula 2023. godine izložba Freske Bogorodice Ljeviške i tkanine inspirisane srpskim srednjevekovnim ornamentima u saradnji sa Narodnim muzejom Srbije, Galerijom fresaka i uz podršku EU ZA TEBE – Kulturno nasleđe za turizam.

Prvi deo izložbe obuhvata detalje živopisa katedrale grada Prizrena, Bogorodice Ljeviške - kopije fresaka Zdenke i Branislava Živkovića. Bogorodica Ljeviška je složeno zdanje kompleksnog rasporeda i razuđenih svodova, tipa upisanog krsta sa pet kupola i zvonika na zapadnoj fasadi. Saborna je crkva Prizrena. Bogat izbor tema bio je naglašen kako veličinom hrama, tako i vremenom nastanka slikarstva. Naime, 1310-1313 godinavreme je narativnog stila u kojem vlada težnja ka detaljnom ilustrovanju teksta. Dinamična slika, jakih svetlo tamnih odnosa, ostvarena je od strane radionice čiji je protomajstor pomenut u natpisu u priprati hrama. Mihailo, sin Evtihijev, prezimenom Astrapa navedenim u Ljeviškoj, bioje slikar čiji se rad sa sigurnošću može pratiti od Bogorodice Perivlepte u Ohridu, da bi za kralja Milutina svake sezone, a nekada i za više sezona,oslikavao po hram.

Kopije malog formata slikarstva iz Ljeviške, a koje su izradili kopisti fresaka Zdenka i Branislav Živković, za osnovni cilj imaju prenos likovnosti, preko motiva koje se često ne zapažaju na scenama. U kompletnom opusu koji se sastoji od 148 kopija malog formata, ođekne slikarstvo i po vertikali hrama, od Hrista Pantokratora do zone stojećih figura, kao i po horizontali, od oltara do učenih tema spoljne priprate. Iako na drugi način predočeno i u ponovljenom slikarstvu prikazano, iz detalja blesne celina slikarstva prizrenske katedrale.

Na ovoj izložbi biće prikazana 41 kopija.

Drugi deo izložbe posvećen je rukotvorinama koje inspiraciju traže i nalaze u srednjovekovnoj ornamentici, freskama i lokalnoj folkloristici. Kako razvijati kreativnost lokalnih proizvođača rukotvorina i kako ih dizjanirati i izrađivati su polazišta i ciljevi projekta Razvoj specijalnih serija rukotvorina od prirodnih materijala inspirisanih srednjovekovnom istorijom, koji je finansijski podržan u okviru programa EU ZA TEBE – Kulturno nasleđe za turizam (Jačanje uloge kreativnih industrija u turističkoj ponudi).

Projekat je imao za cilj da osposobi tri lokalna proizvođača umetničkih rukotvorina (Milicu Mišić, Nadu Radetić i Draganu Ćirković) da izrade nove serije rukotvorina kojei su inspirisane srednjovekovnim ženskim vlastelinskim kostimima, zatim ornamentima sa srednjovekovnih srpskih fresaka, mitologijom Golubačke tvrđave i ovog dela Dunava, kao i folklornim elementima posebno ovog kraja Istočne Srbije. Tako je Milica Mišić otkala šalove od pamuka, svile i vune nalazeći inspiraciju na kostimima srednjovekovnih srpskih vladarki - Carice Jelene, kraljice Jelene Anžujske, kraljice Kataline, kraljice Simonide i kneginje Milice Hrebeljanović.

Dragana Ćirković je oslikala svilene marame inspirisana, takođe kostimima srednjovekovnih vladarki, zatim ornamentima sa srednjovekovnih fresaka,posebne Bogorodice Ljeviške a jedan set marama priča posebnu priču o rusalkama, vodenim i šumskim vilama koje, po legendama, žive u Dunavu oko Tvrđave Golubac.
Nada Radetić je izvezla svadbarske peškire i nadstoljnjake koristeći šeme sa folklornim motivima sa narodnih nošnji a posebno šeme koje je prikupio Vladislav Titelbah i objavio 1896. godine. Jedan set nadstoljnaka donosi i srednjovekovne motive – na primer motiv ljiljana.

Autor izložbe je dr Bojan Popović.

Izložba je otvorena do decembra 2023. godine.