Iz ekonomske u političku krizu

Finansijska kriza, rast siromaštva i nezaposlenosti, a posledično i nepoverenje građana u političke lidere, u kombinaciji s migrantskom krizom (blizu dva miliona izbeglica s Bliskog i Srednjeg istoka i iz Severne Afrike) i učestalim terorističkim napadima, stvorili su plodno tlo za pad evropskih kosmopolitskih vrednosti i uspon ekstremnih desničara i populista. Njihove zajedničke karakteristike jesu zalaganje za primenu strogih mera u obračunu s kriminalom, ksenofobija, antiglobalizam, antielitizam, borba protiv nejednakosti i korumpiranog sistema, promovisanje nacionalizma, restrikcija imigracije, asimilacija imigranata i protivljenje EU.

Democracy Indexu 2017. časopisa The Economist, od izbijanja globalne finansijske krize 2008. demokratija, a posebno sloboda govora, nikada nije bila ugroženija (indeks se izračunava na osnovu različitih aspekata demokratije kao što su izborni proces, građanske slobode, sloboda govora, funkcionisanje vlade, politička participacija i kultura itd.). tom pokazatelju koji političke sisteme deli na punu demokratiju (full democracy), manjkavu demokratiju (flawed democracy), hibridni režim (hybrid regime) i autoritarni režim (authoritarian regime), iako skoro polovina čovečanstva živi u nekoj vrsti demokratije, u 2017. svega 4,5% svetske populacije živelo je u sistemima koje odlikuje puna demokratija, što je značajan pad s 8,9% 2015. (grafikon 1). Štaviše, u 2017. u red zemalja s manjkavom demokratijom ušle su i Sjedinjene Američke Države, Francuska i Italija. Istovremeno, trećina svetske populacije živi u autoritarnim režimima.