Od objavljivanja fundamentalnog dela Adama Smita Bogatstvo naroda 1776, čime je utemeljena ekonomska nauka kao samostalna disciplina, traju akademske, političke i javne rasprave o prirodi i uzrocima bogatstva naroda.
Objašnjenje toga šta jednu naciju i zemlju čini bogatom u osnovi se svodi na raspoloživost prirodnih resursa (zemlja, voda, klima, rude...), brojnost stanovništva, znanje kojim raspolaže, kao i kvalitet rešenja sadržanih u organizaciji društva i društvenih institucija. Ako se pogleda istorijat naše civilizacije, vidi se da su se vremenom menjali regioni koji su dominirali kao nosioci razvoja i progresa i da su faktori koji su tome doprinosili različito ponderisani u različitim istorijskim periodima. U osnovi se smenjuju dva modela sticanja bogatstva: stvaranje na sopstvenoj teritoriji ili pak osvajanje drugih i globalna preraspodela bogatstva.
Procvat civilizacije u Egiptu, Mesopotamiji i Kini svoj uspon više duguje resursima (prirodni resursi, produktivno stanovništvo i državna organizacija) kojima su stvorena bogatstva nego osvajanjem tuđih teritorija. Nasuprot njima, uspon i globalna dominacija Rima, a kasnije Mongola i Turaka, posledica su superiorne vojne i državne organizacije. Naročito je rimska civilizacija uspela da širenjem preuzme civilizacijski progres prisutan kod razvijenih poraženih naroda, a da nerazvijene civilizacije učini produktivnim u finansiranju imperije.
Rast bogatstva zasnovan na razvoju poljoprivrede i zanatstva ima svoje prirodne limite. Tek sa industrijskom revolucijom u Engleskoj (parna mašina, mehanička predilica) stvorena je nova tehnološka platforma za ekspanziju. Ključna inovacija koju donosi industrija su rastući prinosi zasnovani na znanju kao neograničenom resursu.